Περί Μετανοίας

Μετανοείτε, ήγγικε γαρ η βασιλεία των ουρανών

Οχι μόνο δέν μᾶς ἀποστρέφεται ο Θεός ὅταν ἐπιστρέφομε κοντά Του, ἀλλά μᾶς δέχεται τό ἴδιο ἀγαπητικά μέ τούς ἄλλους πού ἔχουν προκόψει στήν ἀρετή. Καί ὅτι ὄχι μόνο δέν μᾶς τιμωρεῖ, ἀλλά καί ἔρχεται ν᾽ ἀναζητήσει τούς πλανημένους. Καί ὅταν τούς βρεῖ, χαίρεται περισσότερο ἀπ᾽ ὅσο χαίρεται γιά ἐκείνους πού ἔχουν σωθεῖ. Οὔτε πρέπει ν᾽ ἀπελπιζόμαστε ὅταν εἴμαστε στήν κατηγορία τῶν κακῶν, ἀλλά οὔτε ὅταν εἴμαστε καλοί νά ἔχουμε θάρρος. Ἀσκώντας τήν ἀρετή νά φοβόμαστε μήπως πέσομε, στηριζόμενοι στό θάρρος μας. Καί ὅταν ἁμαρτάνουμε νά μετανοοῦμε. Ἁγ. Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου

Ο Θεός αφαιρεί κάθε δάκρυ από το πρόσωπο» αυτών που μετανοούν. «Ο Κύριος είναι αξιόπιστος σε όλους τους λόγους και τις υποσχέσεις του» Δεν ψεύδεται, όταν λέει: « αν οι ψυχές σας είναι εξαιτίας των αμαρτιών σας κόκκινες, εγώ θα τις κάνω λευκές σαν το χιόνι, αν είναι ακόμη περισσότερο κατακόκκινες, εγώ θα τις κάνω λευκές σαν το μαλλί του προβάτου» Ο μεγάλος γιατρός των ψυχών είναι πρόθυμος να θεραπεύσει το πάθος σου. Εκείνου λόγια είναι, εκείνο το γλυκύ και σωτήριο στόμα είπε: «Δεν χρειάζονται γιατρό οι υγιείς, αλλά οι άρρωστοι». Δεν ήρθα να καλέσω τους δίκαιους, αλλά τους αμαρτωλούς στη μετάνοια. Μέγας Βασίλειος

Ὁ Πανάγαθος Θεός, καθὼς εἰς τὴν τάξιν τῆς φύσεως, δὲν ἐπρονόησε νὰ γινόμεθα μόνον εἰς τὴν ζωὴν ὑγιεῖς, ἀλλ᾿ ἐπρονόησεν ἀκόμη καὶ τὸ νὰ ἀναλαμβάνωμεν πάλιν τὴν Ὑγείαν, ὅταν σωματικῶς ἀσθενήσωμεν, μὲ ἰαματικὰ λουτρά, καὶ διάφορα ἰατρικά. Τοιουτοτρόπως δέ, καὶ διὰ τὴν πνευματικὴν ὑγείαν, δὲν ἐπρονόησε τὸ νὰ ἀναγεννώμεθα μόνον πνευματικῶς διὰ τοῦ Ἁγίου Βαπτίσματος, ἀλλ᾿ ἐπρονόησεν, εἰς τὸ νὰ ἀναλαμβάνωμεν καὶ πάλιν τὴν πνευματικὴν ὑγείαν, ὅταν ψυχικῶς ἀσθενήσωμεν, μὲ ἕνα καθαρτικὸν λουτρόν, καὶ ἰατρικὸν θαυμάσιον. Καὶ τοῦτο δὲν εἶναι ἄλλο, ἀπὸ τὸ Μυστήριον τῆς Ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως. Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης

Έσφαλε ο Δαβίδ. Καθώς σηκώθηκε το δειλινό από το κρεβάτι και βημάτιζε στο δωμάτιο, κοίταζε απρόσεκτα και έπεσε στην αμαρτία. Δεν νεκρώθηκε όμως η καλή του διάθεσης να αναγνώριση το σφάλμα του.
Ήλθε ο προφήτης Νάθαν για να τον ελέγξει και να θεραπεύσει το τραύμα. Ο υπήκοος είπε στον βασιλιά: «Αμάρτησες και οργίστηκε ο Θεός εναντίον σου». Ο πορφυροφόρος Δαβίδ δεν αγανάκτησε. Δεν έδωσε προσοχή στο πρόσωπο του προφήτου, άλλ’ ύψωσε την σκέψη σ’ Αυτόν που τον έστειλε. Δεν τον σκλήρυνε ο εγωισμός της εξουσίας σε τόσο πλήθος στρατιωτών που είχε γύρω του, διότι έφερε στον νου του τον αγγελικό στρατό του Κυρίου. Δοκίμασε αγωνία νοιώθοντας σαν ορατό τον Αόρατο. Και απάντησε στον προφήτη, μάλλον όμως στον Θεό που τον έστειλε: «Αμάρτησα ενώπιον του Κυρίου».
Βλέπεις την ταπεινοφροσύνη του βασιλέως; Βλέπεις την εξομολόγηση του; Μήπως είχε προηγουμένως ελεγχθεί από κανένα; Μήπως είχαν μάθει την αμαρτία του πολλοί; Σε σύντομο χρονικό διάστημα αμάρτησε και αμέσως ο προφήτης παρουσιάσθηκε. Μόλις του απηύθυνε την κατηγορία, ο φταίχτης ομολόγησε το σφάλμα. Και επειδή το ομολόγησε με ειλικρινή μετάνοια, γρήγορα εκδηλώθηκε και η θεραπεία, η συγχώρησης. Άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων

Ἂς γονατίσουμε λοιπὸν ἐνώπιόν Του κι ἂς κλάψουμε (Ψαλμ. 94, 6) μπροστὰ στὴν ἀγαθότητά Του, μιλώντας ἀπ᾿ τὴν καρδιά μας καὶ λέγοντας: «Ἐσὺ Κύριε, εἶσαι ὁ Θεός μας καὶ κανένας ἄλλος. Ἐνώπιόν Σου ἁμαρτήσαμε κι ἐνώπιόν Σου τώρα προσπίπτουμε. Ἂν Σὺ θελήσεις, νὰ μᾶς σώσεις Κύριε, κανένας δὲν μπορεῖ ν᾿ ἀναχαιτίσει τούτη τὴν ἀπόφασή Σου καὶ νὰ Σὲ δυσκολέψει».Ὁ Κύριος εἶναι εὔσπλαχνος καὶ ἀγαθός. Κι ἂν ἀκόμα ἐμεῖς παρασυρθήκαμε καὶ ἁμαρτήσαμε ἀπὸ ἀπερισκεψία, ἂς φροντίσουμε νὰ θεραπευθοῦμε μὲ τὴν μετάνοια. Ἂν πάλι, ὡς ἄνθρωποι παρασυρθήκαμε ἀπὸ κάποιο πάθος, ἂς μὴν ἀπελπιστοῦμε ἐντελῶς, ἀλλὰ γνωρίζοντας Ποιὸς Θεός μας ἔχει προσκαλέσει καὶ ἔχοντας συναίσθηση τῆς κλήσης μας, ἂς ἀκούσουμε Ἐκεῖνον ποὺ λέει: «Μετανοεῖται, γιατί ἔφθασε ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν» (Ματθ. δ´ 17). Ὅσιος Ἐφραὶμ ὁ Σύρος

Μετάνοια σημαίνει ανανέωση του βαπτίσματος. Μετάνοια σημαίνει συμφωνία με τον Θεό για νέα ζωή. Μετανοών σημαίνει αγοραστής της ταπεινώσεως. Μετάνοια σημαίνει μόνιμος αποκλεισμός κάθε σωματικής παρηγοριάς. Μετάνοια σημαίνει σκέψη αυτοκατακρίσεως, αμεριμνησία για όλα τα άλλα και μέριμνα για την σωτηρία του εαυτού μας. Μετάνοια σημαίνει θυγατέρα της ελπίδας και αποκήρυξη της απελπισίας. Μετανοών σημαίνει κατάδικος απαλλαγμένος από αισχύνη.Μετάνοια σημαίνει συμφιλίωση με τον Κύριο, με έργα αρετής αντίθετα προς τα παραπτώματα μας. Μετάνοια σημαίνει καθαρισμός της συνειδήσεως. Μετάνοια σημαίνει θεληματική υπομονή όλων των θλιβερών πραγμάτων. Μετανοών σημαίνει επινοητής τιμωριών του εαυτού του. Μετάνοια σημαίνει υπερβολική ταλαιπωρία της κοιλιάς και χτύπημα της ψυχής με υπερβολική συναίσθηση. Όσιος Ιωάννης ο Σιναΐτης

Κάποιος ρώτησε πάλι τόν ἀββᾶ Ποιμένα:- Ἄν ἕνας ἄνθρωπος ἁμαρτήσει καί μετανοήσει, τόν συγχωρεῖ ὁ Θεός;Καί ὁ γέροντας τοῦ ἀποκρίθηκε:- Ὁ Θεός ἔδωσε ἐντολή στούς ἀνθρώπους αὐτό νά κάνουν. Δέν θά τό κάνει λοιπόν, πολύ περισσότερο, ὁ Ἴδιος;Γιατί πρόσταξε τόν Πέτρο νά συγχωρεῖ «ἕως ἑβδομηκοντάκις ἑπτά» (Ματθ. 18:22) ὅσους ἁμάρτησαν καί μετανόησαν;Ἁμαρτία θανάσιμη εἶναι ἐκείνη γιά τήν ὁποία ὁ ἄνθρωπος μένει ἀμετανόητος. Κανένας δέν εἶναι τόσο ἀγαθός καί σπλαγχνικός ὅσο ὁ Θεός. Τόν ἀμετανόητο ὅμως οὔτε Αὐτός τόν συγχωρεῖ. Aπο το Γεροντικό

Ψυχή, ήτις απώλεσε την ειρήνην, οφείλει να μετανοήση και ο Κύριος θα συγχωρήση τας αμαρτίας, και θα έχη τότε χαράν και ειρήνην. Και δεν υπάρχει χρεία άλλων μαρτύρων, αλλ’ Αυτό το Πνεύμα μαρτυρεί εντός ημών ότι αφέθησαν αι αμαρτίαι, και το σημείον της αφέσεως των αμαρτιών είναι ότι εμισήσαμεν την αμαρτίαν. Ἅγιος Σιλουανός

Κανείς να μην μας εξαπατά με κούφια λόγια και ούτε οι ίδιοι να ξεγελούμε τον εαυτόν μας: πριν αποκτήσουμε το χάρισμα του πένθους και των δακρύων, δεν υπάρχει μέσα μας μετάνοια, ούτε αληθινή μεταμέλεια, ούτε φόβος Θεού στην καρδιά μας, ούτε καταδικάσαμε τον εαυτόν μας, ούτε αισθάνθηκε η ψυχή μας τη Μέλλουσα Κρίση και τον αιώνιο βασανισμό. Γιατί αν καταδικάζαμε τον εαυτό μας και τ’ αποκτούσαμε αυτά και ζούσαμε μέσα τους, αμέσως θα μας έρχονταν και δάκρυα. Χωρίς τα δάκρυα όμως, ούτε η σκληρότητα της καρδιάς μας μπορεί ποτέ να μαλακώσει, ούτε η ψυχή μας θα αποκτήσει πνευματική ταπείνωση, ούτε θα καταφέρουμε να γίνουμε ταπεινοί. Και εκείνος που δεν έγινε ταπεινός, δεν μπορεί να ενωθεί με το Πνεύμα το Άγιο. Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος

Ας αρχίσουμε να εκτελούμε τις εντολές του Θεού, δηλαδή ας μετανιώνουμε ενώπιον Του εκτελώντας τις άγιες εντολές Του, «μήποτε οργισθή Κύριος και απολείσθε εξ οδού δικαίας» , που είναι η επικοινωνία και η ουράνια συμβίωση με τους σωζομένους. Η ημέρα του Κυρίου, ψυχή μου, είναι άγνωστη, και σαν ληστής, που επιτίθεται μέσα στην νύχτα και σκοτώνει εκείνον τον οποίο βρίσκει κοιμώμενο, έτσι θα έλθει και για μας απρόσμενα ο θάνατος και θα μας βγάλει από αυτήν την προσωρινή ελεεινή ζωή. Ας απορρίψουμε λοιπόν κάθε αδυναμία και δισταγμό. Ας μην ψάχνουμε δικαιολογίες για τις αμαρτίες μας, επικαλούμενοι κάποια σωματική νόσο η τον ερχομό φίλων μας η τις διάφορες εορτές και τις προσκλήσεις των συγγενών και γειτόνων μας. Όλες αυτές οι δικαιολογίες είναι αβάσιμες και άχρηστες και καμμία από αυτές δεν μπορεί να μας σώσει από τον φοβερό Κριτή. Άγιος Μάξιμος ο Γραικός

Με­τά­νοια καρ­δια­κή συν­τε­λεί­ται, όταν με την συγ­χω­ρε­τι­κή ευχή από την εξο­μο­λό­γη­ση, σι­χαί­νε­σαι την αμαρ­τία και δεν την ξα­να­κά­νεις πιά. Όταν με­τα­νο­ή­σεις με την καρ­διά σου, μπο­ρεί και να μην δα­κρύ­σεις καν. Αυτό εί­ναι προ­τι­μό­τε­ρο από το να κλαις στην εξο­μο­λό­γη­ση και ύστε­ρα να επα­να­λαμ­βά­νεις την αμαρ­τία. Αυτό δεν εί­ναι με­τά­νοια εκ καρ­διάς. Βέ­βαια αν την ει­λι­κρι­νή με­τά­νοια την συ­νο­δεύ­σεις με δά­κρυα, τότε ακό­μα κα­λύ­τε­ρα. Άγιος Γαβριήλ ο δια Χριστόν Σαλός

Μα αφού υπάρχει μετάνοια. Οι αμαρτίες σου είναι μεγαλύτερες από το έλεος του Θεού; Δεν μ’ ενδιαφέρει πόσο αμαρτωλός είναι κάποιος. Με ανησυχεί, αν έχει γνωρίσει τον εαυτό του. Ο Θεός θα κρίνει ανάλογα με την εργασία που έχει κάνει ο καθένας στον παλαιό του άνθρωπο. Η ψυχή, όταν κόψη τα ελαττώματά της, τότε θα παρουσιασθεί ωραία στον Χριστό». Όσιος Παΐσιος

Αν δεν υπάρ­χουν προ­ϋ­πο­θέ­σεις, για να εγ­κύ­ψει μέσα μας ο Χρι­στός, με­τά­νοια δεν έρ­χε­ται. Οι προ­ϋ­πο­θέ­σεις εί­ναι η τα­πεί­νω­ση, η αγά­πη, η προ­σευ­χή, οι με­τά­νοιες, ο κό­πος για τον Χρι­στό. Άγιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης

Όποιος γο­νά­τι­σε έστω και μία φορά κάτω από το πε­τρα­χή­λι, θα τα φέ­ρει έτσι η Θεία Πρό­νοια, που τε­λι­κά θα τον κερ­δί­σει ο Χρι­στός. Άγιος Εφραίμ ο Κατουνακιώτης

Εάν πε­θά­νου­με εν με­τα­νοία και δεν προ­λά­βου­με να εξο­μο­λο­γη­θού­με, διό­τι οι συγ­κυ­ρί­ες ήταν τέ­τοιες που δεν μπο­ρού­σα­με να εξο­μο­λο­γη­θού­με, θα σω­θού­με. Αν­τί­θε­τα εάν πε­θά­νω δί­χως διά­θε­ση με­τά­νοιας, εξο­μο­λο­γη­μέ­νος όμως, κο­λά­στη­κα! Γέροντας Εφραίμ της Σκήτης του Αγίου Ανδρέα